Bài 12. Thuật toán, chương trình máy tính SGK

Thuật toán, chương trình máy tính SGK 8 trang 79 Tin Học lớp 8 – Chân Trời Sáng Tạo, mời các em tham khảo cùng Bumbii.

Chủ đề 5. Giải quyết vấn đề với sự trợ giúp của máy tính. Bài 12. Thuật toán, chương trình máy tính.

KHỞI ĐỘNG

Em hãy sắp xếp các thao tác dưới đây theo thứ tự đúng để mô tả thuật toán tính chu vi hình tròn có số đo bán kính r được nhập từ bàn phím.

a. Tính chu vi hình tròn theo công thức C = 2 x 3,14 x r.

b. Nhập số đo bán kính hình tròn r.

c. Thông báo kết quả chu vi.

Đáp án:

Thứ tự đúng: b – a – c

Thuật toán:

B1. Nhập số đo bán kính hình tròn r.

B2. Tính chu vi hình tròn theo công thức C = 2 x 3,14 x r.

B3. Thông báo kết quả chu vi.

1. Từ thuật toán đến chương trình

Hoạt động

Câu 1. Em hãy chỉnh sửa thuật toán em đã hoàn thành ở phần Khởi động để thực hiện thêm việc tính và thông báo diện tích của hình tròn.

Đáp án:

Thuật toán:

B1. Nhập số đo bán kính hình tròn r.

B2. Tính chu vi hình tròn theo công thức C = 2 x 3,14 x r.

B3. Tính diện tích hình tròn theo công thức S = 3,14 x r x r.

B4. Thông báo kết quả chu vi.

B5. Thông báo kết quả diện tích.

Câu 2. Em hãy nêu cách chỉnh sửa chương trình ở Hình 1 để thực hiện thuật toán đã chỉnh sửa ở Câu 1.

Chương trình tính chu vi hình tròn viết bằng ngôn ngữ Scratch

Đáp án:

Bổ sung thêm lệnh tính diện tích, lệnh thông báo tính diện tích vào chương trình ở Hình 1. Ta được chương trình sau đây:

Chương trình tính chu vi, diện tích hình tròn

Câu 3. Thảo luận với bạn để mô tả thuật toán tính chu vi mảnh vườn hình chữ nhật có chiều dài a và chiều rộng b được nhập từ bàn phím. Sau đó, sắp xếp các lệnh, khối lệnh dưới đây theo thứ tự đúng để thực hiện thuật toán đó.

Đáp án:

Thuật toán:

B1. Nhập chiều dài mảnh vườn hình chữ nhật a.

B2. Nhập chiều rộng mảnh vườn hình chữ nhật b.

B3. Tính chu vi mảnh vườn theo công thức C = (a + b) x 2.

B4. Thông báo kết quả tính chu vi.

Thứ tự sắp xếp đúng: a – b – d – c.

Chương trình hoàn chỉnh:

2. Biến và kiểu dữ liệu của biến

Hoạt động

Câu 1. Khi chỉnh sửa chương trình ở Hình 1 để tính diện tích hình tròn em cần sử dụng thêm biến nào? Em đặt biến đó là gì? Hãy nêu các bước để tạo biến đó.

Đáp án:

Cần khai báo thêm biến để lưu trữ dữ liệu diện tích và đặt tên biến gợi nhớ ý nghĩa của biến (ví dụ: dientich).

Các bước để tạo biến:

Câu 2. Khi thực hiện chương trình ở Hình 1, người dùng nhập số đo bán kính là 1. Theo em, kiểu dữ liệu mà các biến r, chuvi sẽ nhận là kiểu gì?

Đáp án:

Khi người dùng nhập số đo bán kính là 1, do dữ liệu này là kiểu số được lưu vào biến r nên kiểu dữ liệu của biến r là kiểu số.

Chu vi được tính bằng công thức 2 x 3,14 x 1 = 6,28 là số thực, được lưu vào biến chuvi nên kiểu dữ liệu của biến chuvi là số thực.

LUYỆN TẬP

Câu 1

Phát biểu nào dưới đây là sai.

A. Mô tả công việc dưới dạng thuật toán là việc liệt kê các bước thực hiện công việc đó. Các bước của thuật toán được thực hiện tuần tự từ trên xuống dưới.

B. Chương trình là dãy các lệnh điều khiển máy tính thực hiện một thuật toán.

C. Tại mỗi thời điểm thực hiện chương trình, biến nhớ có thể nhận cùng lúc nhiều giá trị.

D. Ngoài các biến có sẵn, người dùng phải tạo biến trước khi sử dụng.

Đáp án:

Phương án C là sai vì tại mỗi thời điểm thực hiện chương trình, biến nhớ chỉ nhận một giá trị.

Câu 2

Mỗi biến nhớ được tạo ra trong chương trình có thể lưu trữ dữ liệu kiểu nào trong các kiểu dữ liệu dưới đây?

A. Kiểu số.

B. Kiểu chữ.

C. Kiểu logic.

Đáp án:

Cả 3 phương án A, B, C đều là kiểu dữ liệu mà biến có thể lưu trữ.

Câu 3

Em hãy xác định kiểu dữ liệu của biến a sau khi thực hiện mỗi câu lệnh dưới đây:

Đáp án:

a) Vì giá trị được lưu vào biến a là kiểu số nên kiểu của biến a là kiểu số.

b) Vì giá trị được lưu vào biến a là kiểu chữ nên kiểu của biến a là kiểu chữ.

c) Vì kết quả phép so sánh là kiểu lôgic và được lưu vào biến a nên kiểu của biến a là kiểu lôgic.

THỰC HÀNH

Câu 1

Tạo chương trình Scratch tính chu vi, diện tích hình tròn với số đo bán kính r nhập từ bàn phím. Thực hiện chương trình với các bộ dữ liệu dưới đây và ghi kết quả vào vở.

STT	Bán kính r	Chu vi hình tròn	Diện tích hình tròn
1	1	?	?
2	5	?	?
3	6.5	?	?

Đáp án:

Chương trình:

STT	Bán kính r	Chu vi hình tròn	Diện tích hình tròn
1	1	6.28	3.14
2	5	31.4	78.5
3	6.5	40.82	132.665

Câu 2

Tạo chương trình tính chu vi, diện tích hình chữ nhật với số đo chiều dài, chiều rộng được nhập từ bàn phím. Thực hiện chương trình với bộ dữ liệu dưới đây và ghi kết quả vào vở.

STT	Chiều dài a	Chiều rộng b	Chu vi hình chữ nhật	Diện tích hình chữ nhật
1	2	1	?	?
2	5.12	3.21	?	?
3	50.43	45.63	?	?

Đáp án:

Chương trình:

STT	Chiều dài a	Chiều rộng b	Chu vi hình chữ nhật	Diện tích hình chữ nhật
1	2	1	6	2
2	5.12	3.21	16.66	16.4352
3	50.43	45.63	192.12	2301.1209

Câu 3

Tạo chương trình nhập từ bàn phím giá trị 2 số a, b; sau đó tính và in ra màn hình tổng và hiệu của 2 số đó.

Ví dụ, sau khi nhập a = 12, b = 23 chương trình đưa ra kết quả ra mà màn hình như ở Hình 5.

Đáp án:

Mô tả thuật toán:

B1. Nhập số a.

B2. Nhập số b.

B3. Tính tổng a + b

B4. Tính hiệu a – b.

B5. Thông báo kết quả tổng hai số.

B6. Thông báo kết quả hiệu hai số.

Chương trình:

VẬN DỤNG

Tạo chương trình Scratch để nhập hai số m, n từ bàn phím, thực hiện hoán đổi giá trị của hai biến và thông báo giá trị của biến m, n sau khi đã hoán đổi.

Ví dụ, sau khi nhập m = 23, n = 45, chương trình đưa ra kết quả ra màn hình như ở Hình 6.